شیوه های بهره گیری از عناصر فرهنگی ایران و کشور آذربایجان در متون برنامه های رادیو آذری برون مرزی

پژوهش حاضر با این مسأله ی اصلی آغاز شد که چگونه می توان در متون برنامه های رادیو آذری برون مرزی از عناصر فرهنگی ایران و جمهوری آذربایجان بهره گرفت به طوری که با انتقال فرهنگ اصیل این جامعه به آن، تحریف های گسترده ی فرهنگی صورت گرفته در نظام آموزشی و نظام رسانه ای جمهوری آذربایجان را بعد از جدائی آن از ایران خنثی کرد و با افزایش تعداد مخاطبان این رادیوها، موجب همگرایی جامعه ی این کشور به ایران شد بدون آنکه پایه های قوم گرایی ترکی و آذری تقویت شود. برای پاسخ به این سئوال ابتدا با روش اسنادی و مصاحبه ی عمیق آراء پژوهشگران متعدد با رویکردی تاریخی به فرهنگ بومی این کشور بررسی شد و عناصر فرهنگ اصیل آن ذیل فرهنگ ایران در زمینه های تاریخ، دین، ادبیات و زبان، هنر، آداب و رسوم و اماکن گردشگری- زیارتی شناسایی و معرفی شد. همچنین تحریف های صورت گرفته در این زمینه ها و جریان های فرهنگی معاصر این کشور نیز شناسایی شد. سپس به تحلیل محتوای یک ماه از برنامه هایِ فرهنگی هر سه ایستگاه رادیو آذری (تهران، تبریز و اردبیل) به وسیله ی مقوله های حاصل از مبانی نظری پرداخته شد. بعد از کشف و دسته بندی آسیب ها که از مهمترین آن ها آسیب های زبانی و کم توجهی به حافظه ی تاریخی- فرهنگی و فضای متشنج آموزشی- رسانه ای حوزه ی مخاطب بود، با مراجعه به صاحبنظران فرهنگی- رسانه ای این حوزه علل آسیب ها کشف و پیشنهادهای مطلوب برای رفع آن ها استخراج شد. از اهم پیشنهاد های به دست آمده می توان به این موارد اشاره کرد؛ آموزش کارشناسان تخصصی و تشکیل شورای مشورتی برای رفع آسیب های زبانی، اتخاذ نگاه فراگیر در محتوای برنامه ها متناسب با سلایق مختلف در جامعه ی هدف به ویژه در برنامه های دینی، توجه کامل به حافظه ی تاریخی- فرهنگی و فضای متشنج آموزشی- رسانه ای در کشور آذربایجان، نگارش متون اختصاصی در زمینه های مختلف فرهنگی برای نوجوانان و جوانان، استفاده ی حداکثری از نظرات مخاطبان در محتوای برنامه ها، استفاده ی حداکثری از رسانه های نوین و آرشیوسازی فعال برنامه های فرهنگی در سایت های رادیوهای آذری، شناسنامه دار کردن متون برنامه ها با تکنیک هایی نظیر ذکر مثال های بومی و به روز از جریان های فرهنگیِ جمهوری آذربایجان با نگاهی قیاسی به مشابه آن ها در تاریخ و فرهنگ ایران، نگارش متونی مختص جریان های تاریخی و ادبی، پرهیز از مستقیم و یک جانبه گویی با استفاده از نظرات مختلف در تحلیلی روشنگرانه از جریان ها و حوادث فرهنگی. کلمات کلیدی: عناصر فرهنگی، ایران، جمهوری آذربایجان، متن رادیویی، رادیو آذری برون مرزی